رابطه بین ورزش و حفظ هویت فرهنگی دانشجویان ورزشکار شرکت کننده در مسابقات ورزشی دانشگاه های منطقه غرب ایران

انسان از همان بدو تولد قدم به محیطی اجتماعی می گذارد و برای رفع نیازهای خود در اجتماع خانواده ملزم به برقراری ارتباط می باشد. در همین راستا زبان، فرهنگ و هنجارهای مرتبط به خانواده و اطرافیان را دریافت و درونی سازی می کند که از آن به عنوان جامعه پذیری یا اجتماعی شدن یاد می-شود. سپس برای آموزش و پرورش وارد اجتماع مدرسه می شود و همین آموزش و اجتماعی شدن در دانشگاه، سازمان کاری و در طول عمر آدمی ادامه می یابد. لذا محیط دانشگاه بدلیل اینکه در اکثر موارد فرد از محیطی قومیتی با فرهنگ خاص محلی به محیطی جدید با قومیت ها و فرهنگ های مختلف وارد می شود حائز اهمیت ویژه می باشد؛ چرا که شرایطی بوجود می آید که در آن فرد با افرادی که فرهنگ ها و قومیت های مختلف تعامل و ارتباط برقرار می کند. لذا این تعاملات و ارتباطات اجتماعی در محیط ورزش عمیق تر و ملموس تر می باشد. این که ورزش باعث افزایش تعاملات اجتماعی و گسترش شبکه های اجتماعی می شود شکی نیست همچنین مشخص شده است که ورزش باعث اجتماعی شدن و خروج از انزوا طلبی افراد می شود. اما اینجا سوالی پیش می آید که آیا محیط ورزش می تواند باعث حفظ هویت قومی شکل گرفته افراد شود و یا باعث تضعیف هویت قومی و تطبیق و سازگاری با هویت فرهنگی جدید غالب در محیط ورزشی می شود. افراد با مشارکت در تیم های ورزشی دانشگاهی با افرادی که پیشینه فرهنگی یکسان و متفاوت با خود دارند در تعامل رودررو هستند و این همان ضرورتی است که مطالعه در این زمینه را لازم تر می نماید. از آنجا که مطالعات متعددی نقش ورزش در زندگی دانشجویان را بررسی کرده اند، اخیراً شکافی در بدنه تحقیقات در این زمینه به عنوان تنها مطالعات اندکی که به طور خاص بر دانشجویان اقوام مختلف توجه کرده باشد وجود دارد. مطالعه ای که بر دانشجویان توجه کرده اند به طور انحصاری به عنوان یک گروه ملیتی بوده یا اکیداً فراوانی شرکت کنندگان را سنجیده است. بنابراین روش های به خصوصی در داخل کشور که دانشجویان اقوام مختلف را با توجه به حفظ هویت قومی و تطبیق با محیط چند فرهنگی در ورزش را بررسی کرده باشد وجود ندارد. به علت افزایش در تعداد دانشجویان و کمبود مطالعات، نیاز به مطالع? شرکت کردن آن ها در محیط ورزش بیش از همیشه است. همچنین، مهم است توجه داشته باشیم که اکثر دانشجویان مقیمان موقت هستند، نیاز به مطالعه حاضر توجیه بیشتری می شود. در حال حاضر یک مقیاس در دسترس برای پژوهشگران علاقه مند به بررسی عوامل نگهداری فرهنگی و انطباق با محیط چند فرهنگی از طریق ورزش به ویژه مربوط به دانشجویان اقوام مختلف وجود ندارد. لذا چنین شرایطی محقق را به انجام تحقیقی علمی برای یافتن پاسخی برای کارکرد اجتماعی ورزش در دانشجویان مشارکت کننده در تیم های ورزشی واداشت. این مطالعه دو هدف دارد: اولین هدف از این مطالعه به منظور توسعه یک ابزار معتبر و قابل اعتماد است که می تواند برای درک رفتار مصرف کننده ورزش در میان دانشجویان اقوام مختلف حاضر در دانشگاه های ایران به عنوان بازگوکننده میزان حفظ هویت قومیتی، و تطبیق با محیط چند فرهنگی را مورد استفاده قرار دهد. هدف دوم مطالعه فراهم کردن آزمایشی برای تعیین رابطه مشارکت ورزشی دانشجویان در رابطه با حفظ و نگهداری از هویت فرهنگی و تطبیق با یک محیط چند فرهنگی است. در این راستا پژوهشی با عنوان تعیین رابطه بین ورزش و حفظ هویت فرهنگی دانشجویان ورزشکار شرکت کننده در مسابقات ورزشی دانشگاه های منطقه غرب ایران انجام گرفت. بدین منظور دانشجویان عضو تیم های ورزشی دانشگاه های منطقه 6 المپیاد فرهنگی- ورزشی کشور در سال تحصیلی 91-1390 به عنوان جامعه آماری انتخاب شدند که با توجه به اطلاعات کسب شده از مسئولین برگزار کننده تعداد شرکت کنندگان حدود 1100 نفر (دختر و پسر) برآورد گردید. که حدود 40 درصد از جامعه آماری را دختران و 60 درصد جامعه آماری را پسران تشکیل می دادند. سپس نمونه آماری مورد نیاز بر اساس جدول کرجسی و مورگان تعداد 285 نفر محاسبه گردید. و در این پژوهش 294 نفر در رشته های گروهی (پسران: والیبال و هندبال و دختر: والیبال و بسکتبال) و انفرادی (پسران: دو و میدانی، شنا و کشتی و دختران: دو و میدانی، شنا و کاراته) به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای در انتخاب نسبت جنسیت نمونه آماری و از روش نمونه گیری تصادفی ساده در انتخاب رشته های ورزشی (دو رشته گروهی و سه رشته انفرادی) مورد مطالعه استفاده گردید. روش تحقیق این پژوهش از نوع توصیفی– همبستگی می باشد و برای جمع آوری داده ها از پرسشنام? مربوط به اطلاعات فردی (محقق ساخته) و پرسشنامه استاندارد شده هویت فرهنگی با پایایی 83/0 استفاده شد. این پرسشنامه دارای چهار مولفه (پیشینه فرهنگی یکسان، پیشینه فرهنگی متفاوت، حفظ هویت فرهنگی و تطبیق با فرهنگ جدید) می باشد که هر مولفه دربرگیرنده 6 آیتم می باشد و در کل شامل 24 آیتم می باشد. مولفه های پیشینه فرهنگی یکسان و حفظ هویت فرهنگی به عامل حفظ هویت قومی (پایایی 82/0) تبدیل شدند و مولفه های پیشینه فرهنگی متفاوت و تطبیق با فرهنگ جدید به عامل تطبیق با محیط چند فرهنگی (پایایی 85/0) تبدیل شدند. در آخر برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی برای نمایش فراوانی ها و شاخص های مرکزی مانند میانگین، میانه و مد در قالب رسم جداول و نمودارها استفاده شد و در بخش آمار استنباطی برای بررسی رابطه بین مولفه های هویت فرهنگی و همچنین برای بررسی رابطه متغیر قومیت با عامل حفظ هویت قومی و عامل تطبیق با محیط چندفرهنگی از آزمون آنالیز واریانس یک راهه استفاده گردید. و برای بررسی رابطه متغیرهای جنسیت و رشته های ورزش گروهی و انفرادی با عامل حفظ هویت قومی و عامل تطبیق با محیط چندفرهنگی از آزمون t- دو نمونه مستقل استفاده گردید. همچنین برای بررسی رابطه بین متغییر مدت زمان حضور در تیم ورزشی دانشگاه با عامل حفظ هویت قومی و عامل تطبیق با محیط چندفرهنگی از آزمون ضریب همبستگی پیرسون استفاده کردیم. لازم به ذکر است که تمامی تجزیه و تحلیل های آماری با استفاده از نرم افزار آماری 18spss انجام یافت. نتایج این بررسی ها نشان داد که: 1- بین مولفه های هویت فرهنگی در ورزشکاران اختلاف معنی داری وجود دارد (p<0.05). 2- بین میانگین مولفه های پیشینه فرهنگی متفاوت و پیشینه فرهنگی یکسان اختلاف معنی داری وجود دارد (p<0.01). 3- بین میانگین مولفه های پیشینه فرهنگی متفاوت و حفظ هویت فرهنگی اختلاف معنی داری وجود دارد (p<0.01). 4- بین دو مولفه پیشینه فرهنگی یکسان و تطبیق با فرهنگ جدید اختلاف معنی داری وجود دارد (p<0.05). 5- بین میانگین مولفه پیشینه فرهنگی متفاوت با مولفه تطبیق با فرهنگ جدید اختلاف معنی داری وجود ندارد (p>0.05). 6- بین میانگین مولفه پیشینه فرهنگی یکسان با مولفه حفظ هویت فرهنگی اختلاف معنی داری وجود ندارد (p>0.05). 7- بین میانگین مولفه حفظ هویت فرهنگی و تطبیق با فرهنگ جدید اختلاف معنی داری وجود دارد (p>0.01). 8- میزان میانگین ها نشان داد میانگین مولفه پیشینه فرهنگی متفاوت (2/3sd=، 11/19m=) و تطبیق با فرهنگ جدید(92/2sd=، 52/18m=) بیشتر از دو مولفه دیگر پیشینه فرهنگی یکسان (29/3sd=، 73/17m=) و حفظ هویت فرهنگی (17/3sd=، 35/17m=) می باشد (p<0.05). 9- بین میانگین عامل حفظ هویت قومی و جنسیت ورزشکاران رابطه معناداری وجود ندارد (p>0.05). 10- بین میانگین عامل تطبیق با محیط چند فرهنگی و جنسیت ورزشکاران رابطه معناداری وجود ندارد (p>0.05). 11- بین عامل حفظ هویت قومی و مدت زمان حضور در تیم ورزشی افراد شرکت کننده در مسابقات ورزشی رابطه معنی داری وجود ندارد (p>0.05). 12- بین عامل تطبیق با محیط چند فرهنگی و مدت زمان حضور در تیم ورزشی افراد شرکت کننده در مسابقات ورزشی رابطه معنی داری وجود ندارد (p>0.05). 13- بین عامل حفظ هویت قومی و قومیت افراد شرکت کننده در مسابقات ورزشی رابطه معنی داری وجود ندارد (p>0.05). 14- بین عامل تطبیق با محیط چند فرهنگی و قومیت افراد شرکت کننده در مسابقات ورزشی رابطه معنی داری وجود ندارد (p>0.05). 15- بین عامل حفظ هویت قومی و رشته های ورزشی گروهی و انفرادی ورزشکاران رابطه معنی داری وجود ندارد (p>0.05). 16- بین عامل تطبیق با محیط چند فرهنگی و رشته های ورزشی گروهی و انفرادی افراد شرکت کننده در مسابقات ورزشی رابطه معنی داری وجود ندارد (p>0.05).